Jongeren brengen steeds meer tijd door achter een scherm. Of het nu gaat om school, werk of vrije tijd, het scherm is vrijwel altijd binnen handbereik. In Alkmaar is dat niet anders. Uit landelijke cijfers blijkt dat jongvolwassenen tussen de 16 en 25 jaar gemiddeld zo’n 6 tot 7 uur per dag met een scherm bezig zijn. Meer dan de helft van deze groep geeft zelfs aan dat ze eigenlijk te veel online zijn.

Het scherm wordt vooral gebruikt direct na het wakker worden en vlak voor het slapen gaan. Dat zijn momenten waarop ontspanning of rust juist belangrijk zou moeten zijn. Toch grijpen jongeren dan juist naar hun telefoon. Niet gek dus, dat steeds meer jongeren aangeven last te hebben van lichamelijke klachten zoals nek- en rugpijn.

Invloed van sociale media op welzijn

Sociale media spelen een grote rol in het dagelijks leven van jongeren. Dat heeft voordelen, zoals sociale verbondenheid en toegang tot informatie, maar er kleven ook risico’s aan. Denk aan een verstoord zelfbeeld, verslaving of negatieve invloeden op slaap en concentratie.

Uit onderzoek blijkt dat meisjes vaker last hebben van problematisch socialemediagebruik, terwijl jongens vaker kampen met problematisch gamegedrag. En dan zijn er nog jongeren met extra uitdagingen, zoals ADHD of autisme. Zij blijken vaker moeite te hebben met het behouden van een digitale balans, mede door gevoeligheid voor prikkels en minder zelfcontrole.

Jongeren en hun telefoongebruik op school

Bijna alle scholieren in het voortgezet onderwijs gebruiken dagelijks sociale media. Niet alleen in hun vrije tijd, maar ook tussen de lessen door. In Alkmaar maken scholen zich hier zorgen over, vooral omdat dit invloed kan hebben op leerprestaties en sociale interactie.

Docenten merken bijvoorbeeld dat concentratieproblemen toenemen en dat het lastig is om jongeren nog te boeien zonder digitale hulpmiddelen. Toch ligt de oplossing niet in verbieden, maar in het vinden van een gezonde balans. Scholen in Alkmaar werken daarom samen met organisaties als het Trimbos-instituut om lesprogramma’s te ontwikkelen die jongeren helpen bewuster met hun telefoongebruik om te gaan.

Jonge kinderen en schermtijd

Ook de jongste inwoners van Alkmaar komen al vroeg in aanraking met digitale media. Kinderen tot 6 jaar zitten gemiddeld bijna twee uur per dag achter een scherm. Ouders geven aan dat ze dit vaak doen om zelf even iets anders te kunnen doen. Begrijpelijk, maar de lange termijn effecten zijn niet altijd positief.

Langdurig schermgebruik kan invloed hebben op taalontwikkeling, motoriek en sociale vaardigheden. Vooral als kinderen het scherm alleen gebruiken, zonder begeleiding. Daarom is het belangrijk dat ouders worden geïnformeerd over hoe ze dit op een gezonde manier kunnen aanpakken.

Wat kunnen ouders, scholen en jongeren zelf doen?

Het begint allemaal met bewustwording. Door open gesprekken te voeren over schermgebruik en door kinderen te leren wat gezond mediagedrag is, kunnen problemen worden voorkomen. Praktische tips zoals vaste schermvrije momenten op de dag, het uitschakelen van notificaties en het gebruik van schermtijd-apps kunnen helpen om meer grip te krijgen.

Daarnaast is het slim om te kijken naar de rol van ontspanning. Jongeren zoeken vaak afleiding op hun telefoon, maar er zijn ook andere manieren om te ontspannen. Denk aan buitenspelen, lezen, muziek maken of sport. Voor jongeren die interesse hebben in digitaal entertainment, maar daar verantwoord mee willen omgaan, zijn er ook platforms die veilig en overzichtelijk zijn ingericht. Kijk bijvoorbeeld naar de top 10 online casino Nederland waar nadruk ligt op verantwoord spelen, transparantie en leeftijdscontrole. Zo leer je dat ook digitaal plezier een balans nodig heeft.

Samen werken aan een digitale balans

In Alkmaar wordt er op verschillende fronten gewerkt aan bewust en gezond telefoongebruik onder jongeren. Door samen te werken – scholen, ouders, jongeren én beleidsmakers – kan er een omgeving ontstaan waarin digitale media op een positieve manier worden ingezet. Niet door te verbieden, maar door te begeleiden.

De uitdaging ligt in het vinden van de juiste balans. Schermen gaan niet meer weg uit ons leven, maar dat betekent niet dat ze ons leven hoeven te bepalen. En juist daarin ligt de kracht: jongeren leren om zélf te kiezen hoe ze met digitale media omgaan.