De ontvangst van een vaststellingsovereenkomst (VSO) van je werkgever kan een hoop onzekerheid met zich meebrengen. Dit document, waarmee je samen afspraken maakt over het einde van je dienstverband, is meer dan een formaliteit. Het bepaalt immers je financiële situatie na ontslag, inclusief je recht op een WW-uitkering. Moet je direct tekenen, of zijn er zaken waar je eerst bij stil moet staan? We vroegen Frank Beemster, jurist bij Mr. Ontslag, wat de belangrijkste overwegingen zijn voor werknemers.


Wat houdt een vaststellingsovereenkomst nu precies in?

Een vaststellingsovereenkomst, vaak VSO genoemd, is een contract waarin jij en je werkgever de voorwaarden voor de beëindiging van je arbeidsovereenkomst vastleggen. Het is een vorm van 'ontslag met wederzijds goedvinden', een route die een procedure via het UWV of de kantonrechter overbodig maakt.

“Het is een document waarin alle eindafspraken worden vastgelegd,” vertelt Beemster. “Denk aan de datum van uitdiensttreding, de hoogte van een eventuele ontslagvergoeding – vaak gebaseerd op de transitievergoeding – en afspraken over de uitbetaling van vakantiedagen. Ook zaken als een concurrentiebeding of de formulering van je getuigschrift kunnen erin staan.”

Volgens Beemster is het goed te beseffen dat de werkgever de VSO meestal opstelt met de eigen belangen in het vizier. “Daarom is het voorstel dat je krijgt zelden direct optimaal voor jou als werknemer,” waarschuwt hij.

De valkuil van een snelle handtekening: neem tijd voor een VSO-check

Een veelgemaakte fout is het te snel ondertekenen van de VSO, vaak onder druk van een deadline of uit onzekerheid. Frank Beemster adviseert hier anders over.

“Werknemers voelen zich soms gedwongen snel te beslissen, maar dat is niet nodig,” stelt Beemster. “Je hebt het recht om de overeenkomst zorgvuldig te bestuderen en, belangrijker nog, deze door een deskundige te laten controleren. Een vaststellingsovereenkomst controleren is geen luxe, maar een verstandige zet.” Vergeet bovendien de wettelijke bedenktijd van 14 dagen niet, die je na het tekenen nog hebt.

Beemster deelt een voorbeeld uit de praktijk: “Een cliënt kreeg een VSO waarin een vage omschrijving van ‘finale kwijting’ stond. Had hij getekend, dan had hij zijn recht op een achterstallige bonusbetaling verspeeld. Na onze controle werd de tekst aangepast en kreeg hij de bonus alsnog uitbetaald.”

WW-uitkering veiligstellen: een belangrijk onderdeel van de VSO-beoordeling

Het veiligstellen van je recht op een WW-uitkering is voor de meeste werknemers topprioriteit. De VSO moet daarvoor aan specifieke eisen van het UWV voldoen.

“De formulering luistert heel nauw,” benadrukt Frank Beemster. “Het moet overduidelijk zijn dat de werkgever het initiatief voor het ontslag nam en dat jou als werknemer geen blaam treft. Is de tekst op dit punt onduidelijk, dan kan het UWV je als verwijtbaar werkloos aanmerken, waardoor je je recht op een uitkering kunt verliezen.”

Ook de correcte hantering van de opzegtermijn is van groot belang. “Hanteert de VSO een te korte termijn, dan begint je WW-uitkering later en ontstaat er een periode zonder inkomen. Een VSO laten controleren voorkomt dit soort problemen,” aldus Beemster.

Onderhandelen over de VSO: er is vaak meer mogelijk dan je denkt

Veel werknemers zien de VSO als een take-it-or-leave-it aanbod, maar het tegendeel is waar. Het is een onderhandelingsdocument.

“De ruimte om te onderhandelen is vaak groter dan gedacht,” legt Beemster uit. “Vanzelfsprekend is de ontslagvergoeding een belangrijk punt: is de transitievergoeding correct berekend en is er ruimte voor een extra bedrag? Maar denk ook aan andere zaken. Kunnen we de einddatum uitstellen? Is een periode van vrijstelling van werk met loonbehoud haalbaar? Of kunnen we een budget voor juridische bijstand of outplacement afspreken?”

Hij illustreert dit: “Voor een accountmanager hebben we onlangs niet alleen een hogere ontslagvergoeding bedongen, maar ook het concurrentiebeding laten schrappen. Dit gaf hem de vrijheid om direct voor een branchegenoot te beginnen, wat voor hem van grote waarde was.”

Wanneer ‘nee’ zeggen de juiste zet is

Hoewel een VSO vaak een goede uitkomst biedt, is het soms beter om niet akkoord te gaan. De belangrijkste situatie is bij ziekte.

“Een VSO-aanbod als je ziek bent, zeker binnen de eerste twee ziektejaren, is een absolute afrader,” waarschuwt Beemster. “Je geniet ontslagbescherming en hebt recht op loondoorbetaling. Door te tekenen geef je die rechten op en loop je een zeer groot risico op het mislopen van een Ziektewet- of WIA-uitkering.
Het advies is dan niet onderhandelen, maar weigeren.” Pas na twee jaar ziekte wordt een VSO een reële optie om het dienstverband af te wikkelen, maar ook dan blijft een grondige check noodzakelijk.

“Daarnaast, als de voorwaarden buiten een ziektesituatie om ronduit slecht zijn en de werkgever geen enkele bereidheid toont om te onderhandelen, kan het soms verstandiger zijn om het aan te laten komen op een formele ontslagprocedure,” voegt Beemster toe.

Advies: Hoe ga je om met jouw VSO?

Heb jij een vaststellingsovereenkomst ontvangen? De specialisten van Mr. Ontslag adviseren de volgende aanpak:

• Blijf kalm en teken niets overhaast.

• Lees de overeenkomst zelf aandachtig door, maar wees je bewust van de juridische complexiteit.

• Laat de VSO altijd beoordelen door een gespecialiseerde jurist. Let op:

• Is de opzegtermijn correct meegenomen voor de einddatum?

• Is de (transitie)vergoeding juist en is er ruimte om te onderhandelen?

• Is je recht op een WW-uitkering goed vastgelegd?

• Zijn er geen nadelige clausules, zoals een te beperkend concurrentiebeding?

“De afspraken in een VSO bepalen je financiële en professionele startpositie na het ontslag. Zorg ervoor dat je goed geïnformeerd bent en dat je belangen goed worden beschermd,” concludeert Beemster. “Deskundig advies vragen is geen kostenpost, maar een investering in een goede en eerlijke afronding van je dienstverband.”